Academy - Kennisbank

Arbeidshygiëne is het vakgebied dat zich richt op veiligheid op de werkplek. Alle factoren die een negatief effect kunnen hebben op het menselijk lichaam en de gezondheid vallen hieronder. Hierbij kun je denken aan de volgende onderwerpen: trilling, geluid, licht, ergonomie, straling en blootstelling aan gevaarlijke stoffen en/of biologische agentia. De twee laatste onderwerpen zijn de expertisegebieden van Paltrock BioChem.

Toxicologie wordt ook wel de leer van gifstoffen genoemd. Ook in de toxicologie wordt er gekeken naar negatieve effecten van blootstelling aan bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen en biologische agentia op het menselijk lichaam en de gezondheid. Ook de invloed op milieu en andere organismen vallen onder de toxicologie. Toxicologie ligt dicht bij het vakgebied van de epidemiologie, wat zich meer focust op de gezondheid van de populatie (mens, dier of milieu).

De term CMR staat voor: Carcinogeen, Mutageen en Reprotoxisch. CMR-stoffen kunnen een carcinogene, mutagene en/of reprotoxisch effect hebben op de mens. Carcinogene stoffen kunnen kanker veroorzaken in het lichaam. Mutagene stoffen kunnen het DNA in lichaamscellen aantasten, waardoor bepaalde processen verstoord raken. Reprotoxische stoffen hebben een negatief effect op geslachtscellen, de voortplantingsorganen of de ontwikkeling van de foetus. Deze groep van stoffen krijgt veel aandacht op nationaal en internationaal niveau. In de Nederlandse wetgeving zijn bijvoorbeeld expliciet extra verplichtingen vastgelegd voor bedrijven die met deze stoffen werken. Blootstelling aan dit soort stoffen dient altijd geminimaliseerd te worden.

Sensibiliserende stoffen, ook wel allergenen genoemd, zijn stoffen die kunnen zorgen voor allergische reacties in het lichaam. Dit kan zich uitten als een huidallergie voor een bepaalde stof, maar ook een allergie via inademing van de stof. Als de allergie is ontstaan zal deze nooit meer verbeteren of verdwijnen. Herhaalde blootstelling aan dit soort stoffen vergroot de kans op het ontstaan van deze allergische reacties en de bijbehorende gezondheidseffecten. De blootstelling aan allergenen moet daarom altijd geminimaliseerd worden.

Biologische agentia zijn de ziekmakende bacteriën, virussen, schimmels en gisten. Blootstelling aan deze agentia kan voor verschillende gezondheidseffecten zorgen. Zo kunnen medewerkers ernstig ziek worden als ze worden blootgesteld. De biologische agentia moeten daarom, net als gevaarlijke stoffen, in kaart worden gebracht.

Endotoxines zijn resten van de celwanden van biologische agentia. Deze toxines komen vrij als deze biologische agentia afsterven. De toxines kunnen ook makkelijk hechten aan stofdeeltjes. Hierdoor kan blootstelling ontstaan via inademing. Het lichaam kan hierop reageren alsof er daadwerkelijk een infectie, met een biologisch agens, is. De klachten variëren van luchtwegklachten tot koorts. Blootstelling aan endotoxines is relevant voor verschillende sectoren en beroepen zoals bijvoorbeeld: de agrarische sector, de afvalverwerking, recycling bedrijven, dierenartsen enz

ADR gaat over het veilig vervoeren van gevaarlijke stoffen over land. Het transport van gevaarlijke stoffen moet voldoen aan de eisen die in het Europees verdrag zijn opgenomen. Het beschrijft een gevaarsindeling voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, de voorwaarden die worden gesteld aan het vervoer, de eisen voor verpakkingen en tanks en alle benodigde procedures (inclusief etikettering en documentatie). Als je zelf gevaarlijke stoffen vervoert of wilt laten vervoeren over de weg, dan moet je aan al deze eisen voldoen.

ADN gaat over het veilig vervoeren van gevaarlijke stoffen over binnenwateren. Het transport van gevaarlijke stoffen moet voldoen aan de eisen die in het Europees verdrag zijn opgenomen. Het beschrijft een gevaarsindeling voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, de voorwaarden die worden gesteld aan het vervoer, de eisen voor verpakkingen, colli’s of containers en alle benodigde procedures (inclusief etikettering en documentatie). Als je zelf gevaarlijke stoffen vervoert of wilt laten vervoeren via de binnenwateren, dan moet je aan al deze eisen voldoen.

De afkorting “NLA” staat voor de Nederlandse Arbeidsinspectie. De inspectie is verantwoordelijk voor de handhaving van de Arbowetgeving.
Link: https://www.nlarbeidsinspectie.nl/

De afkorting “SZW” staat voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Het ministerie SZW houdt zich o.a. bezig met de veiligheid van werknemers. Zo is SZW verantwoordelijk voor het beleid rondom werken met gevaarlijke stoffen en biologische agentia. Link: https://www.rijksoverheid.nl/ministeries/ministerie-van-sociale-zaken-en-werkgelegenheid

De afkorting “KIZA” staat voor het Kennissysteem Infectieziekten en Arbeid. Dit systeem wordt gebruikt door artsen om beroepsziekten en arbeidsgebonden aandoeningen te melden. Daarnaast biedt de website van het KIZA meer informatie over bijvoorbeeld de registratierichtlijnen. Het KIZA wordt door het NCvB onderhouden. Link: https://www.kiza.beroepsziekten.nl/

RID gaat over het veilig vervoeren van gevaarlijke stoffen via het spoor. Het transport van gevaarlijke stoffen moet voldoen aan de eisen die in het Europees verdrag zijn opgenomen. Het beschrijft een gevaarsindeling voor het vervoer van gevaarlijke stoffen, de voorwaarden die worden gesteld aan het vervoer, de eisen voor verpakkingen, containers enz. en alle benodigde procedures (inclusief etikettering en documentatie). Als je zelf gevaarlijke stoffen vervoert of wilt laten vervoeren via de binnenwateren, dan moet je aan al deze eisen voldoen.

De term IATA staat voor de internationale organisatie van luchtvaart (IATA). Deze organisatie heeft de technische voorschriften (DGR) vastgesteld voor het transport van gevaarlijke stoffen via de lucht. Deze voorschriften zijn een aanvulling op de Nederlandse wetgeving: de Wet luchtvaart. Bijbehorende zijn het ‘Besluit vervoer gevaarlijke stoffen door de lucht’ en de ‘Regeling erkenningen vervoer gevaarlijke stoffen door de lucht’ van toepassing op deze soort transport. Als je zelf gevaarlijke stoffen vervoert of wilt laten vervoeren via de lucht, dan moet je aan al deze eisen voldoen.

De term GHS staat voor Globally Harmonised System en beschrijft de indeling van gevaarlijke stoffen op basis van de gevaareigenschappen. De indeling heeft betrekking op fysische, milieukundige en gezondheidskundige effecten van gevaarlijke stoffen. Het systeem wordt wereldwijd toegepast en is sinds 2008 geïmplementeerd in Europa via de CLP-wetgeving. Als je zelf gevaarlijke stoffen produceert of samenstelt, dan moet je aan al deze eisen voldoen.

De term CLP staat voor Classification, Labeling and Packaging. Dit is vastgelegd in de Europese wetgeving als de verordening (EC) 1272/2008. De CLP-wetgeving beschrijft de eisen van de classificatie, etikettering en verpakken van gevaarlijke stoffen en mengsels. In deze wetgeving zijn bijvoorbeeld de regels voor het toekennen van H- en P-zinnen beschreven, welke gevaarsymbolen er toegekend moeten worden en waar de verpakking aan moet voldoen. Als je zelf gevaarlijke stoffen produceert of samenstelt, dan moet je aan al deze eisen voldoen.

De term REACH staat voor Registration, Evaluation, Authorisation and Restriction of Chemicals. De Europese wetgeving over gevaarlijke stoffen die de eisen voor registratie, evaluatie, autorisatie en beperking van chemische stoffen bevat. Sinds 2007 streeft deze wetgeving ernaar dat alle producenten, formuleerders, distributeurs en eindgebruikers samen de verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid van mens en milieu. Deze ketenverantwoordelijkheid is een belangrijk onderdeel van de verordening. Als je werkt met gevaarlijke stoffen, in welke vorm of hoedanigheid dan ook, dan zal je zeker te maken krijgen met deze REACH wetgeving.

De term PGS staat voor Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen. Het bestaat uit 30 publicaties over het opslaan van gevaarlijke stoffen. Een aantal van deze publicaties is inmiddels een onderdeel van de Nederlandse wetgeving, zoals de PGS-15 richtlijn. Deze richtlijn beschrijft het opslaan van verpakte gevaarlijke stoffen met aandacht voor arbeidsveiligheid, milieuveiligheid en brandveiligheid. Als je zelf gevaarlijke stoffen opslaat, dan zal minimaal een van deze richtlijnen van toepassing zijn.

De afkorting “NVvA” staat voor Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiëne. Deze beroepsvereniging heeft Nederlandse arbeidshygiënisten en arboprofessionals als leden. De vereniging zorgt o.a. voor het onderhouden en uitbreiden van arbeidshygiënische kennis binnen de beroepsgroep. Link: https://www.arbeidshygiene.nl/

De afkorting “NVT” staat voor Nederlandse Vereniging voor Toxicologie. Deze beroepsvereniging heeft Nederlandse Toxicologen en arboprofessionals als leden. De vereniging zorgt o.a. voor het onderhouden en uitbreiden van toxicologische kennis binnen de beroepsgroep. Link: https://toxicologie.nl/

De afkorting “NCvB” staat voor het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten. Het NCvB is onderdeel van het Amsterdams Medisch Centrum (AMC). Het NCvB verzamelt gegevens over de aantallen en soorten beroepsziekten in Nederland. Link: https://www.beroepsziekten.nl/

De afkorting “LEXCES” staat voor het Landelijk Expertisecentrum Stoffengerelateerde beroepsziekten. Het LEXCES bundelt kennis en expertise op het gebied van gevaarlijke stoffen en gezondheidsrisico’s voor werkenden. Link: https://www.lexces.nl/nl

Het opzoeken van gegevens over gevaarlijke stoffen

• GESTIS-database
• PubChem database
• ECHA-database (REACH registratiedossiers) – oud systeem
• ECHA CHEM (REACH registratiedossiers) – nieuw systeem

Filmpje over GHS-symbolen met Napo (de “mascotte” van European Agency for Safety and Health at Work) – klik hier

VIB check. Gebruik de VIB check om te controleren of je VIB voldoet aan de wetgeving:

• Voor eindgebruikers – klik hier
• Voor fabrikanten/formuleerders – klik hier

Voor meer vragen over REACH kunt u terecht bij chemischestoffengoedgeregeld.nl – klik hier

Video over werkgerelateerde kanker – klik hier

Video over astma – klik hier

Boek “Ademnood” door Nederlandse Long Alliantie met verschillende voorbeelden van beroeps gerelateerde aandoeningen – klik hier

Meer leren over CMR-stoffen? Bekijk dan onze e-learning in de webshop!

Veilig werken met gevaarlijke stoffen

• Zelfinspectie.nl
• Arboportaal – risico’s op de werkvloer (gevaarlijke stoffen en biologische agentia)

Video over huidblootstelling (Engels) – klik hier

Video met uitleg over ADME (Engels) –  klik hier

Meer weten over blootstelling aan gevaarlijke stoffen? Neem een kijkje bij onze e-learning in de webshop.

Opzoeken van grenswaarden

• GESTIS ILV-database
• ECHA-database (REACH registratiedossiers) – oud systeem
• ECHA CHEM (REACH registratiedossiers) – nieuw systeem

Link naar de handreiking van de NLA over het toetsen aan grenswaarden –  klik hier

Link naar de handreiking van NLA over grenswaarden – klik hier

Video over Occupational Exposure Bands (OEB’s) door de AIHA – klik hier

Link naar de R14 guidance van ECHA – klik hier

Handreiking van de Nederlandse Arbeidsinspectie (NLA) over modellen – klik hier

Wil je meer leren over het werken met blootstellingsmodellen? Neem dan een kijkje bij onze e-learning in de webshop.

Link naar “ART” –  klik hier

Link naar “ECETOC-TRA” – klik hier

Link naar “EKMG-EXPO” – klik hier

Link naar “Stoffenmanager®” – klik hier

Wil je meer leren over het werken met blootstellingsmodellen? Neem dan een kijkje bij onze e-learning in de webshop.

Link naar een artikel over dART – klik hier

Link naar modellen die in de praktijk worden gebruikt – klik hier

Link naar een Amerikaans model om huidblootstelling in kaart te brengen – klik hier

Video 1 over de facefit test – hoe werkt dat? – klik hier

Video 2 over de facefit test – hoe werkt dat? – klik hier

Video over het verhaal van Karen Wetterhahn. Een onderzoeker die een aantal druppels dimethylkwik op haar handschoen morste. Ze is overleden aan de gevolgen hiervan – klik hier

Wil je meer leren over het nemen van maatregelen bij blootstelling aan gevaarlijke stoffen? Neem dan een kijkje bij onze e-learning in de webshop.

Database met meer informatie over verschillende biologische agentia

• GESTIS Biological Agents Database

Link naar de Europese wetgeving op het gebied van biologische agentia – klik hier

Link naar de Europese wetgeving op het gebied van biologische agentia – klik hier

Link naar de cijfers van beroepsziekten, o.a. gerelateerd aan biologische agentia – klik hier

Video over biologische agentia in de gezondheidszorg (ziekenhuizen) – klik hier

Video over biologische agentia in het water (brandweer) – klik hier

Video over de risico’s van biologische agentia in de agri- en groensectoren – klik hier

Wil je meer weten over het herkennen van biologische agentia? Neem dan een kijkje bij onze e-learning in de webshop.

Link naar de cijfers van beroepsziekten, o.a. gerelateerd aan biologische agentia – klik hier

Link naar de BAH-kaarten met informatie over verschillende biologische agentia – klik hier

Link naar een overzicht van mogelijke vaccinaties bij risicosituaties op het werk – klik hier

Link naar de registratierichtlijnen voor beroepsziekten die veroorzaakt kunnen worden door biologische agentia – klik hier

Link naar de landelijke richtlijn voor prikaccidenten – klik hier

Link naar de website van het instituut asbestslachtoffers – klik hier

Link naar de website van het IAS met verhalen van asbestslachtoffers – klik hier

Link naar de website van InfoMil over asbest toepassingen in Nederland – klik hier

Video over een gebied in Australië waar vroeger asbest werd gedolven (Engels) – klik hier

Document met voorbeelden van asbesttoepassingen: Asbest toepassingen – klik hier

Video met uitleg over de veranderingen in het asbeststelsel – klik hier

Video over hoe een asbestinventarisatie gaat – klik hier

Video “het werk van een DIA” – klik hier

Video “het werk van een DTA” – klik hier